Bieszczady od lat przyciągają turystów swoimi pięknymi widokami, charakterystycznymi tylko dla tego pasma połoninami, ale i pewnym kultem i mitem gór dzikich, zapomnianych, do których od zawsze uciekali ludzie zmęczenie życiem w wielkim mieście. Nie ma co się oszukiwać, że Bieszczady nadal są takie jak pół wieku temu. To najdalej na wschód wysunięte polskie pasmo w Karpatach zmieniło się i cały czas podlega pewnym transformacjom. Na szlaku spotkać można co raz więcej osób, rośnie liczba lokali gastronomicznych a w dolinach budują się kolejne hotele. Jednak nadal Bieszczady mają w sobie to coś, co powoduje, że chce się tu wracać.
Skąd nazwa Bieszczady?
Jednoznacznie nie można określić skąd słowo wzięło się słowo Bieszczady i co oznacza. Z pewnością jest ono podobne do ruskiego słowa „beskid” oznaczające pogranicze, co wiązałoby się z granicą pomiędzy Polską, Rusią a państwem węgierskim. Z drugiej strony w literaturze często zaleźć można określenie, że ktoś lub coś „zbieszczadział” czyli zdziczał. Jeszcze jedna hipoteza nawiązuje do legendarnego plemienia Besów zamieszkujących kiedyś Karpaty. Wśród turystów najbardziej popularna jest jednak bajka, która wspomina o obecności biesów i czadów w tej części Polski. Były to złe duchy wysłane przez samego diabła na niezamieszkane do tej pory tereny nad Sanem. Na szczęście, jak podaje opowieść, niebiosa w odpowiedzi zesłały tu również swoich aniołów, którzy wyrównali siły dobra i zła co pozwoliło na zaludnienie Bieszczadów.
Topografia Bieszczadów
Bieszczady swoim zasięgiem obejmują aż do trzy państwa- Polskę, Ukrainę oraz Słowację. Najwyższym szczytem pasma jest Pikuj (1408 m n.p.m.) znajdujący się w całości na terenie Ukrainy. W polskiej części najwyżej wznosi się Tarnica (1346 m n.p.m.). Bieszczady dzielą się na Bieszczady Zachodnie (od Przełęczy Łupkowskiej po Przełęcz Użocką, a więc całe polskie Bieszczady znajdują się w tej części) oraz Bieszczady Wschodnie. Jest to również jedyny fragment polskich Karpat należący do Karpat Wschodnich oraz do mniejszej grupy Beskidów Wschodnich. Beskidy Wschodnie dzielimy z kolei na Beskidy Lesiste i Beskidy Połonińskie. Co ciekawe, polskie Bieszczady są częścią tych pierwszych, ponieważ procentowo połoniny zajmują niewielki fragment całego pasma. Dominują tereny porośnięte mieszanym lasem liściastym regla dolnego.
Bieszczady w Polsce podzielić można na kilka grup górskich: Pasmo Graniczne (najwyższy szczyt Wielka Rawka 1307 m n.p.m.), Pasmo Wysokiego Działu (najwyższy Wołosań 1071 m n.p.m.), Pasmo Łopiennika i Durnej (najwyższy Łopiennik 1069 m n.p.m.), najbardziej znane wśród turystów Pasmo Połonin (najwyższa Tarnica) oraz pasmo Otrytu (najwyższy punkt to Trohaniec 939 m n.p.m.) i pasmo Ostrego (803 m n.p.m.).
O co chodzi z tymi połoninami?
Niewątpliwie największą atrakcją regionu są obszerne hale grzbietowe, zwane w tej części Karpat połoninami. Wykształciły się one na względnie niskiej wysokości, za sprawą występowania w Bieszczadach tylko trzech pięter roślinności. Najniżej widoczne jest piętro pogórza (do wysokości około 500 m n.p.m.), piętro regla dolnego porośniętego przede wszystkim przez buki (do około 1150 m n.p.m.) oraz piętro hal reprezentowane przez połoniny. Brakuje w tym zestawieniu piętra regla górnego oraz piętra kosodrzewiny. Piętro hal w przeważającej części jest pochodzenia naturalnego. Jedynie jego niewielkie fragmenty (na przykład na Wielkiej Rawce zostały utworzone przez człowieka).
Słowo połonina wywodzi się z języka wołoskiego od słowa „płanina” i oznacza górę z pastwiskiem. Obszerne hale porośnięte przez borówkę czarną , czerwoną i liczne gatunki traw przyczyniły się do szybkiego rozwoju pasterstwa na tych terenach. Pierwsze wzmianki o wykorzystywaniu połonin do tego celu pochodzą już z XV wieku. Na takie ukształtowanie terenu i pięter roślinności wpłynęło wiele czynników: budowa geologiczna, rzeźba terenu, warunki klimatyczne regulowane przez dużą odległość od morza i bliskość zwartego kontynentu ale i działalność człowieka. Zazwyczaj jako główny powód wykształcenia połonin wskazuje się budowę Karpat na tym odcinku łańcucha i specyficzne położenie geograficzne. Karpaty są tutaj bardzo wąskie i graniczą z obszerną Niziną Węgierską co wpływa na panujący tu klimat.
Komunikacja i transport i baza noclegowa
Sieć dróg w Bieszczadach jest bardzo rozbudowana co umożliwia dotarcie do licznych wiosek oraz dolin. Głównym ciągiem komunikacyjnym jest tak zwana Wielka Pętla Bieszczadzka łącząca miejscowości: Lesko, Baligród, Cisna, Wetlina, Ustrzyki Górne, Ustrzyki Dolne, Uherce Mineralne. Na tej trasie kursuje regularnie autobus jednak poza odcinkiem Wetlina- Ustrzyki Górne (tu w sezonie wakacyjnym jeździ prywatny bus). Największym miastem w pobliżu jest Sanok, do którego dojeżdżają pociągi oraz autobusy z Krakowa, Warszawy, Rzeszowa czy też Katowic. Poruszanie się komunikacją publiczną poza sezonem może być w Bieszczadach utrudnione, szczególnie na wspomnianym odcinku Wetlina- Ustrzyki Górne, oraz w mniejszych miejscowościach pomiędzy górskimi grzbietami.
Nie ma natomiast najmniejszego problemu ze znalezieniem noclegu w górach. W Bieszczadach funkcjonuje kilka schronisk górskich: Bacówka PTTK Jaworzec, Bacówka PTTK pod Małą Rawką, schronisko Kremenaros, Koliba Studencka pod Przysłupem Caryńskim, Bacówka PTTK pod Honem czy też Chata Socjologa w paśmie Otrytu. Spośród bieszczadzkich miejscowości, najlepszą bazę noclegową oferuje Wetlina, Cisna, Polańczyk. Jednak prawie w każdej miejscowości można znaleźć nocleg w hotelu, hostelu, agroturystyce czy też w pensjonacie.
Najpopularniejsze i najbardziej widokowe trasy
W Bieszczadach najbardziej popularne są połoniny oraz szlaki, które prowadzą z większych miejscowości. Do bieszczadzkich klasyków, które wypada przejść i zobaczyć na własne oczy należą trasy:
1. Brzegi Górne – Połonina Wetlińska Osadzki Wierch – Przełęcz M. Orłowicza – Wetlina Stare Sioło (12,1 km, 644 m przewyższenia, około 4,5 godz.)
2. Brzegi Górne – Połonina Caryńska – Ustrzyki Górne (8,9 km, 591 m przewyższenia, około 3,5 godz.)
3. Wołosate – Przełęcz Bukowska – Halicz – Przełęcz Goprowska –Tarnica – Wołosate (18,9 km, 891 m przewyższenia, około 6,5 godz)
4. Wetlina – Mała Rawka – Wielka Rawka – Ustrzyki Górne (16,9 km, 805 m przewyższenia, około 5,5 godz.)
5. Pszczeliny – Bukowe Berdo – Krzemień – Przełęcz Goprowska – Tarnica – Szeroki Wierch – Ustrzyki Górne (20 km, 1176 m przewyższenia, około 7 godz.)
Prawdziwie dzikie Bieszczady
Pomimo rosnącej liczby turystów w Bieszczadach, nadal można znaleźć tu szlaki ciche i spokojne, które w pełni oddają dzikość tego pasma. Spośród tych tras warto zapoznać się z szlakami:
1. Wetlina – Riaba Skała – Czerteż – Krzemieniec – Wielka Rawka – Mała Rawka – Bacówka pod Małą Rawką – Przełęcz Wyżniańska (24 km, 1546 m przewyższenia, około 9 godz.)
2. Komańcza – Prełuki – Duszatyn – Chryszczata – Przełęcz Żebrak – Wołosań – Bacówka pod Honem (30,5 km, 1380 m przewyższenia, około 11 godz.).
3. Cisna – Jasło – Okrąglik – Fereczata – Smerek (16,4 km, 890 m przewyższenia, około 5,5 godz.)
4. Bukowiec – Beniowa – Sianki – Umowne źródła Sanu – Bukowiec (23,4 km, 623 m przewyższenia, około 6,5 godz.)
5. Dwernik – Magura Stuposiańska – Schronisko Koliba – Caryńskie – Dwernik (14,7 km, 530 m przewyższenia, około 5,5 godz.)
6. Żubracze – Balnica – Stryb – Przełęcz nad Roztokami – Roztoki Górne – Hyrlata – Żubracze (31,8 km, 1410 m przewyższenia, około 10,5 godz.)
7. Jabłonki – Łopiennik – Durna – Woronikówka – Jabłonki (15,7 km, 840 m przewyższenia, około 5,5 godz).
8. Zatwarnica – Wodospad Szepit – Dwernik Kamień – Magurka – Zatwarnica (15,3 km, 480 m przewyższenia, około 4,5 godz.)
9. Lutowiska – Skorodne – Chata Socjologa – Trohaniec – Bogdanów – Lutowiska (19,5 km, 415 m przewyższenia, około 5,5 godz.)
Gdy pada deszcz …
Poza górskimi szlakami w Bieszczadach można znaleźć szereg innych atrakcji które idealnie wypełnią dzień z gorszą pogodą czy też dzień odpoczynku po wyczerpującym trekkingu. Na taki czas poleca się odwiedziny w:
· Sanoku a tam: Zamek Królewski a w nim Muzeum Beksińskiego, Muzeum Budownictwa Ludowego, Starówka, Ławeczka Dobrego Wojaka Szwejka
· Ruiny Klasztoru w Zagórzu
· Muzeum Browaru Ursa Maior
· Jezioro Solińskie i kolejka gondolowa nad jeziorem
· Liczne cerkwie w: Hoszowie, Turzańsku, Smolniku, Komańczy, Łopience
· Rezerwat Sine Wiry
· Wieżę widokową na Korbanii oraz na Jeleniowatym w Mucznem
· Bieszczadzka Kolejka Leśna
· Pokazowa Zagroda Żubrów w Mucznem
Torfowisko w Tarnawie Wyżnej
Test kolekcji Decathlon Polska
Bieszczady pod względem pogody bywają kapryśne. Oczywiście to co na siebie zakładamy jest przede wszystkim podyktowane porą roku, jednak dobra i techniczna odzież trekkingowa w połączeniu z plecakiem i akcesoriami sprawi, że wycieczka i trekking staną się jeszcze bardziej komfortowe i przyjemne. Poniżej umieszczam test kilku produktów, które znajdziecie w sieci sklepów Decathlon. Miałem okazję testować je na ostatnim wypadzie w Bieszczady w warunkach letnich ale i wczesno- jesiennych.
Kurtka turystyczna Quechua MH500
Jest to kurtka zewnętrzna, chroniąca przed wiatrem i deszczem. Jej największe zalety to:
· Mała waga (ok 540 g w rozmiarze L) i rozmiar, dzięki czemu kurtka nie zajmuje dużo miejsca i nie obciąża plecaka.
· Materiał z membraną (15000 mm) chroni organizm przed deszczem (nawet i gwałtowną burzą) ale i przed wiatrem
· Rozpinane otwory pod pachami gwarantują lepszą wentylację w letnie i ciepłe dni
· Krój dopasowany do ciała a jednocześnie nie ograniczający swobody ruchu plus sznureczki ściągające u dołu kurtki.
· Kieszenie po bokach na drobiazgi oraz kieszeń wewnętrzna gdzie można schować telefon w razie opadu.
· Ciekawe kolory zarówno w wersji damskiej jak i męskiej.
Link do kurtki tutaj
Spodnie trekkingowe Forclaz MT500 2w1
Są to spodnie na trzy sezonowe (wiosna – jesień) z odpinaną nogawką i szybkoschnącym materiałem. Największe zalety spodni:
· Syntetyczny materiał z jakiego powstały spodnie gwarantuje szybkie wysychanie w przypadku przemoczenia.
· Pośladki oraz nogawki uszyte są w jeszcze bardziej trwałego materiału, który dodatkowo zawiera właściwości hydrofobowe (chroni przed deszczem). Jest on również bardzo elastyczny co gwarantuje swobodę ruchu.
· Liczne kieszenie z przodu, na pośladkach oraz z boku na udach pozwalają na trzymanie przy sobie drobnych akcesoriów- telefon, chusteczki, portfel, kompas, scyzoryk, kluczyki itp.
· Odpinane nogawki szybko przekształcają spodnie w letnie spodenki, co więcej, dzięki zastosowaniu dwóch zamków w nogawce, nie trzeba ściągać butów by odpiąć materiał
· Spodnie są bardzo lekkie.
Link do spodni tutaj
Koszulka trekkingowa z krótkim rękawem Forclaz MT500 merino
Koszulka na lato lub na chłodniejsze dni jako warstwa najbardziej przylegająca do ciała. Zalety:
· Wełna merino pozwala na odprowadzanie wilgoci na zewnątrz i w miarę szybkie wysychanie materiału (jednak nie tak szybkie jak tworzywa syntetyczne)
· Z drugiej strony merino niweluje przykre zapachy gwarantując świeżość przez długi czas
· Koszulka jest bardzo lekka i przyjemna w dotyku, nie gryzie i nie wywołuje nieprzyjemnych obtarć
· Dostępna jest w kilku wariantach i kolorach zarówno dla kobiet jak i mężczyzn
Link do koszulki tutaj
Buty trekkingowe MATRYX VIBRAM ALL TRAIL MT700
Buty za kostkę, w sam raz na wiosenne, jesienne ale i chłodniejsze letnie dni. Atuty:
· Podeszwa Vibram gwarantuje przyczepność i lepsze zachowanie równowagi w trakcie trekkingu
· Materiał z membraną nadający wodoodporny charakter butom
· Wysokie wiązanie i specjalna konstrukcja buta powyżej kostki utrzymuje stopę w miejscu co zapobiega powstawaniu otarć i pęcherzy
· Specjalny materiał z serii MATRYX powoduje, że buty te są bardzo trwałe i wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne
Link do butów tutaj
Plecak trekkingowy Forclaz MT900 50+10L
Jest to plecak, który po skompresowaniu może służyć jako plecak na jednodniowy trekking. Przede wszystkim jednak idealnie nadaje się na kilkudniowy marsz po górach. Jego mocne strony:
· Plecak waży 1,3 kg co w przypadku tej klasy toreb jest niską wagą
· Pojemność pozwala na zabranie rzeczy zarówno na jeden dzień jak i na kilkudniowy biwak w górach
· Wentylacja na tyłach i specjalnie wygięta siateczka pozwala na odprowadzanie wilgoci z pleców i nie przemaczanie ubrań pod plecakiem
· Wzmocnione dno plecaka ale i budowa z materiału odpornego na przetarcia
· Pokrowiec na deszcz ukryty pod górną klapą
· Specjalna kieszeń wewnątrz plecaka na bukłak z wodą
· Liczne kieszonki w klapie, po bokach plecaka oraz w pasie biodrowym w sam raz na najczęściej wykorzystywane gadżety (kompas, krem z filtrem, telefon, scyzoryk, batony) plus uchwyt na kije trekkingowe
· Regulacja wysokości ramion oraz liczne paski ściągające pozwalające na idealne dopasowanie plecaka do ciała i przeniesienie ciężaru na biodra
Link do plecaka tutaj
Kije trekkingowe Forclaz MT900
Kije trekkingowe pozwalają na lepsze zachowanie równowagi w trakcie marszu w dół. Jednocześnie bardzo odciążają kolana podczas podchodzenia i przenoszą ciężar z nóg na górną część ciała. Zalety testowanego modelu:
· Bardzo lekkie kije- waga jednego kijka to 275 g
· Po złożeniu kijek ma wysokość 36 cm dzięki czemu nie wystaje ponad plecak, a nawet można schować go do środka plecaka czy też torby (przydatne podczas lotów samolotem)
· Szybkie składanie oraz rozkładanie kijka dzięki systemowi blokad.
Link do kijków tutaj
Wpis powstał w ramach współpracy z marką Decathlon Polska i jest częścią kampanii W Górskim Stylu.
